MEDEMBLIK – Dijkhuis en voormalige melkzaak die in de kern vermoedelijk 17de-eeuws en in de 19de eeuw voorzien is van een lijstgevel, kreeg het pand in het laatste kwart van de 19de eeuw een in neomaniëristische stijl uitgevoerde winkelpui. Het thans als woonhuis met bedrijf in gebruik zijnde pand, gesitueerd aan de noordwestzijde van de Oosterhaven, verkeert in deels gave staat. In het eerste kwart van de 21e eeuw is het pand verbouwd en gerenoveerd. Interieur is de oorspronkelijke indeling deels bewaard gebleven. Het hoekpand wordt door een hardstenen stoep met ijzeren hek en stoeppalen van de straat gescheiden.
Exterieur
Op parallellogramvormig grondplan gebouwde voormalige melkzaak met woonhuis onder driezijdig schilddak gedekt met rode Hollandse pannen (voor- en rechterdakvlak) en gemengd gekleurde Opnieuw Verbeterde Holle pannen (linkerdakvlak). De voorgevel wordt afgesloten door een ver uitkragende, rijk geprofileerde kroonlijst boven een daklijst versierd met diamantkopmotieven. In het voordakvlak is een in neomaniëristische stijl naar origineel voorbeeld nieuw gemaakte houten dakkapel waarin een oeil-de-boeuf venster. In de zijdakvlakken zijn niet-originele dakkapellen aangebracht. De linkerzijgevel wordt afgesloten door een nieuwe, geprofileerde gootlijst. Het hoekpand grenst rechts aan het buurpand maar is daar op kelderniveau van gescheiden door een smalle gang. Over de hele breedte van de gevel bevindt zich een hardstenen stoep met ijzeren hek en stoeppalen.
De gerende voorgevel (zuidoostkant) is boven een iets uitkragende, grijs gepleisterde plint opgetrokken uit een rode machinale baksteen in kruisverband. Het metselwerk wordt verlevendigd door horizontale kalkzandstenen banden en in imitatie-zandsteen uitgevoerde versieringen. De in het midden van de wit geschilderde pui boven een hardstenen dorpel geplaatste paneeldeur is vermoedelijk vernieuwd en bevindt zich in het originele, fraai geprofileerde kozijn. De deur is gevat in een omlijsting van pilasters die een gebroken, segmentboogvormig fronton dragen waarin een imitatie-zandstenen pinakel op sokkel. Links en rechts van de winkeldeur bevinden zich brede, niet- originele ramen in originele kozijnen. De bovenlichten boven de ramen en de deur zijn bezet met het originele glas-in-lood. De pui wordt bekroond door een uitkragende, rijk geprofileerde kroonlijst gedragen door gecanneleerde pilasters met Ionische voluutkapitelen ter afsluiting van de pui en ter weerszijden van de deur. Onder de ramen is de borstwering grijs geschilderd evenals de plint en de basementen van de pilasters. De T-schuiframen op de verdieping zijn vermoedelijk vernieuwd. Voor beide ramen is een hekwerk geplaatst waarmee de suggestie van een Frans balkon wordt gewekt. Dit is een bij de neomaniëristische stijl van de winkelpui niet passende ingreep. De strekse bogen boven de ramen zijn versierd met imitatie-zandstenen aanzet- en sluitstenen. In de sluitstenen zijn sierlijke motieven gegroefd. Tussen de bovenramen in is een ‘halve’, eveneens in imitatie-zandsteen uitgevoerde pilaster op console en bekroond door een plat kapiteel versierd met drie bloemetjes. De in rode baksteen nabij de hoeken gemetselde pilasters hebben een Ionisch kapiteel metvoluutversiering in imitatie-zandsteen en rusten op een dito fantasie basis.
De linkerzijgevel (zuidwestkant) is opgetrokken uit gele IJsselsteentjes in kruisverband. Tot aan de eerste verdieping betreft het oud 17de-eeuws muurwerk, vanaf de eerste verdieping is de gevel in gele steen nieuw opgemetseld en daarbij verhoogd. In het 17de-eeuwse muurwerk zijn op kelderniveau rollagen te zien van rondboogvensters. De twee kleine, staande raampjes zijn de enige ramen die het originele kozijn hebben behouden. Alle andere ramen in deze gevel zijn nieuw gemaakt naar oude voorbeelden, behalve de vier ramen op de begane grond voor in de gevel: dit zijn oude ramen met oud glas-in-lood in de bovenlichten. Twee ramen op de verdieping zijn voorzien van een hekwerk waarmee de suggestie van een Frans balkon wordt gewekt. Dit is een niet bij de ouderdom van deze gevel passende ingreep. In deze gevel zijn meerdere 17de-eeuwse staafankers bewaard gebleven.
De rechterzijgevel (noordoostkant) grenst rechts aan het buurpand en bestaat vermoedelijk nog uit de oude bakstenen waarmee het pand in de 17de eeuw is opgetrokken. De achtergevel (noordwestkant) is geheel vernieuwd en daarbij verhoogd bij de recente verbouwing. In het grijze pleisterwerk zijn groeven aangebracht. Alle ramen in deze gevel zijn nieuw gemaakt naar oude voorbeelden. In deze gevel zijn meerdere 17de-eeuwse staafankers bewaard gebleven.
Interieur
In het interieur zijn enkele authentieke elementen bewaard gebleven. De oude 17de-eeuwse moerbalken die de begane grondvloer dragen alsook de moerbalken die de vloer van de eerste verdieping dragen zijn behouden gebleven. Op diverse balken zijn de originele, geprofileerde (woonvertrekken) of gladde (winkelruimte) sleutelstukken te zien. In de kelder liggen op de vloer in de gang grenzend aan het buurpand nog enkele oude, zwarte plavuizen en op de muur erboven bevindt zich een vermoedelijk oude tegelwand van ‘witjes’. De houten kapconstructie op de zolderverdieping is bij de recente verbouwing volledig vernieuwd.
Waardering
Het pand is van architectuurhistorische en cultuurhistorische waarde als deels gaaf bewaard gebleven voorbeeld van een in de kern vermoedelijk 17de-eeuws dijkhuis met in de 19de eeuw aangebrachte lijstgevel en een in neomaniëristische stijl uitgevoerde winkelpui uit het laatste kwart van de 19de eeuw. Het object heeft enige ensemblewaarde in relatie tot de andere aan de Oosterhaven gelegen voorname woonhuizen van twee bouwlagen onder zolderverdieping met lijstgevel die samen bepalend zijn voor de 19deeeuwse uitstraling van de gevelwand aan de Oosterhaven. Het pand is beeldbepalend gelegen op de hoek van de Oosterhaven/Waaigat.
[signoff]