MEDEMBLIK – Zoals elke andere musea in Nederland kreeg het Nederlands Stoommachinemuseum in Medemblik ook in maart 2020 te maken met de plotselinge sluiting toen het kabinet de lockdown invoerde om de coronavirus te bestrijden. In de zomer van 2020 mochten de musea weer onder strenge voorwaarden open om zo toch nog toeristen te kunnen ontvangen.
Veel vrijwilligers moesten noodgedwongen thuisblijven, thuis werd veel werk verzet en zodra het verantwoord was stonden de niet-kwetsbare vrijwilligers weer op post. Met als resultaat dat het museum toch 177 dagen open kon, waarvan 96 onder stoom. Op de overige dagen werd het museum echter juist virtueel steeds zichtbaarder. Pas na 1 juni werd een protocol heropening musea van kracht, waardoor musea onder strikte voorwaarden weer een beperkt aantal bezoekers per tijdslot mochten ontvangen.
Het stoomwerk stond stil …
Vijf maanden lang was de bedrijfsvoering van het Nederlands Stoommachinemuseum (NSM) ingericht conform dit protocol. De periodes van sluiting, de maximaal toegestane aantallen bezoekers per tijdslot en de oproep van overheden om zo veel mogelijk thuis te blijven en of vakantie in eigen regio te vieren, zorgden voor een sterke afname van bezoekers uit binnen- en buitenland. Tegen dit decor viel het uiteindelijke totaal aantal bezoekers in 2020 zelfs nog mee. Twee succesvolle evenementen (georganiseerd met inachtneming van de regelgeving) zorgden toch nog voor een eindresultaat van 10.703 bezoekers.
In gesprek met Harry de Bles, directeur van het Stoommachinemuseum in Medemblik vertelt hij hoe de sluiting binnenkwam bij de vrijwilligers van het museum, maar ook hoe er niet bij de pakken werd neergezeten en men vol aan de slag is gegaan om het museum en haar museumstukken op te knappen, te restaureren en zelfs de monumentale schoorsteen van het museum werd onder handen genomen.
Niet eerder in de afgelopen jaren werden in één jaar zo veel restauratieprojecten uitgevoerd. Vrijwilliger Wybe Horstman restaureerde het model van de schipschommel Harry Lee’s Steam Yachts Shamrock Colombia, dat nu het pronkstuk van de expositie is. Het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier liet met steun van de provincie Noord-Holland de in 1924 gebouwde schoorsteen van het stoomgemaal herstellen. Het grootste project van 2020 was de restauratie van de laatste kolengestookte emmerbaggermolen baggermolen Vooruit. Op 4 juni werd de baggermolen uit het water getakeld om het onderwaterschip te inspecteren en waar nodig te herstellen. Wat een groots publieksspektakel had moeten worden werd nu slechts door enkele medewerkers en media bijgewoond.
Het museum begaf zich op dit virtuele terrein na het onverwachte aanbod van Omni VR uit Reeuwijk, vlak na de lockdown, om voor het NSM gratis een 360° film te maken. De mensen van Omni VR vonden het museum zo leuk dat zij kosteloos ook een Virtual Reality Tour maakten. Ook op andere locaties dan het stoommachinemuseum werd door Omni VR gefilmd. Hun doel was om met de filmpjes die met een VR bril kunnen worden getoond, mensen die in coronatijd langdurig aan bed of huis gekluisterd waren, even uit hun dagelijkse omgeving te halen. Dankzij dit initiatief van Omni VR bleef het NSM tijdens de lockdown toch in beeld. Dankzij film én tour was het NSM in staat zich uitgebreid te presenteren tijdens de Museumweek. Het succes van beide producties bracht het museum ertoe om een subsidieaanvraag in te dienen bij de Samenwerkende Maritieme Fondsen om een aantal virtuele producties in en rondom de in het voorjaar gerestaureerde stoombaggermolen te maken. Dankzij honorering van de volledige aanvraag konden ook een virtuele tour voor kinderen en een e-learningprogramma voor stokers en machinisten in productie genomen worden. Al deze producten staan inmiddels online op www.stoommachinemuseum.nl
Nu mogen de musea weer open in Nederland en is ook Harry de Bles met zijn vrijwilligers klaar om de bezoekers te ontvangen, zoveel als in het recordjaar 2019 toen het museum voor het eerst de grens van 20.000 bezoekers doorbrak zullen er dit jaar niet komen, maar als straks alle maatregelen zijn opgeschort gaat het museum weer een mooie toekomst tegemoet.
Samenwerking
Bestuur en directeur Nederlands Stoommachinemuseum werkten afgelopen jaar nauw samen met de Gemeente Medemblik, de Stichting Stoomgemaal Vier Noorder Koggen, het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, de Provincie Noord-Holland en de Vereniging Vrienden van het Stoommachinemuseum om het Nederlands Stoommachinemuseum door de coronacrisis heen te loodsen. Zonder de structurele financiële ondersteuning van deze instanties zou de exploitatie van het NSM niet mogelijk zijn geweest!