WOGNUM – De gemeente Medemblik heeft een lijst van 17 gemeentelijke monumenten opgesteld, deze lijst werd noodzakelijk omdat de provincie Noord-Holland heeft besloten veel objecten van de monumentenlijst te schrappen. Wij zullen alle 17 objecten 1 voor 1 onder de loep nemen en waarom ze gemeentelijk monument zijn geworden.
Museum Huis van Oud Wognum
Keuterboerderij met lage wand, gebouwd in 1878 en gesitueerd aan de zuidoostzijde van de Grote Zomerdijk, verkeert in redelijk gave staat. De kleine boerderij (oppervlakte circa 60 m2) heeft sinds lang geen agrarische functie meer. In 2002/2003 is de boerderij ingrijpend gerestaureerd en zoveel mogelijk teruggebracht naar de oorspronkelijke staat. De hoofdvorm is goed bewaard gebleven. In de boerderij, ingericht in de stijl van de jaren veertig en vijftig van de 20e eeuw, is thans het museum Huis van Oud gevestigd. De STAL achter de boerderij is gebouwd in 1906 en hoorde oorspronkelijk bij de boerderij. Hierin is de tentoonstellingsruimte van het museum ondergebracht. De boerderij vormt samen met de achterliggende stal een agrarische eenheid en is als zodanig een uniek voorbeeld van een bewaard gebleven keuterboerderij op het platteland van West-Friesland.
Exterieur:
Op rechthoekig grondplan gebouwde kleine tweebeukige boerderij onder zadeldak met aan het oostelijk dakvlak aangekapt het lessenaarsdak boven de lage wand, gedekt met rode oude holle pannen. In de
dakvlakken bevinden zich geen dakopeningen. Op de nok iets voor het midden is een vierkante schoorsteen gemetseld. De beide topgevels hebben gladde windveren en eenvoudig gesneden makelaars. De goten rusten op naar origineel voorbeeld nieuw gemaakte gootklampen met eenvoudig snijwerk in de vorm van een druppel. De standpijpen van de goten zijn omtimmerd met een houten ombouw.
De voorgevel (noordkant) is opgetrokken uit rode baksteen in halfsteensverband boven een blauw geschilderde plint. In de houten topgevel bevindt zich een hooideur met drieruitsraampje erboven. Links in de voorgevel is een nieuwe in historiserende stijl uitgevoerde voordeur geplaatst die in tweeën gedeeld is, een zogenoemde boerendeur; erboven een vierruitsbovenlicht. Rechts van de deur zijn twee staande schuiframen met bovenlicht aangebracht. Een straatje van gele IJsselsteentjes leidt van de voordeur de hoek om langs de linkerzijgevel naar de plaats bij de achterdeur.
De linkerzijgevel (oostkant), de lagewand, is witgepleisterd. Links in deze gevel bevindt zich een vernieuwd liggend kozijn met zesruitsraam. Verder twee originele kleine gevelopeningen en drie eenvoudige staafankers.
De rechterzijgevel (westkant) is met rode steen opgemetseld in halfsteensverband boven een blauw geschilderde plint. Rechts in de gevel bevindt zich een nieuw negenruitsschuifvenster en links hoog in de gevel een originele kleine gevelopening. In deze gevel zijn drie eenvoudige staafankers aangebracht.
De achtergevel (zuidkant) is eveneens met rode steen opgemetseld in halfsteensverband boven een blauw geschilderde plint. In de houten topgevel bevindt zich een hooideur met drieruitsraampje erboven. In deze gevel is een nieuwe in historiserende stijl uitgevoerde deur geplaatst die in tweeën gedeeld is, een zogenoemde boerendeur; erboven een vierruitsbovenlicht. Rechts van de deur een klein, koud ingemetseld glasruitje. Op drie plaatsen zijn kleine ventilatieopeningen van de bedsteden te zien. Links naast de achterdeur is een vrijwel onleesbare kleine jaartal-/naamsteen.
Interieur:
Het interieur is bij de restauratie grotendeels gereconstrueerd waarbij diverse oorspronkelijke elementen behouden zijn gebleven. De bestaande gemetselde fundering is verstevigd met gewapend betonnen balken. De sparren van de kap zijn gerepareerd en deels vernieuwd; tevens is er nieuw dakstro aangebracht. De houten rabatwanden waarmee de vertrekken zijn afgeschoten zijn intact. Drie bedsteden en enkele kasten hebben de oorspronkelijke paneeldeuren behouden die in originele kleuren geschilderd zijn. Voor de kleine ventilatieopeningen in de bedsteden zijn houten schuifjes geplaatst. In de voorkamer is de houten schoorsteenmantel met eenvoudig snijwerk behouden gebleven. In het voormalige stalgedeelte is een keuken ingericht. Het oude houten aanrecht met granieten gootsteen komt van elders. Ook de blauwe plavuizen in de keuken en de entree zijn uit een ander pand afkomstig. De originele waterput in de keuken is bij de restauratie hoger opgemetseld. Hoog in de houten wand tussen keuken en kamer is een kleine lichtopening.
Bijgebouw:
Achter de boerderij is op rechthoekig grondplan een stal gebouwd onder Mansardedak gedekt met grijze verbeterde holle pan. In de met kalkzandsteen opgemetselde gevels zijn meerdere betonnen stalraampjes geplaatst. In het interieur is het originele stalgedeelte met grup bewaard gebleven. Tegen de zuid- en oostgevel zijn in latere tijd lage aanbouwen gerealiseerd. Deze aanbouwen vallen buiten de bescherming, Het bijgebouw is thans in gebruik als tentoonstellingsruimte.
Waardering
De keuterboerderij is van architectuurhistorische en cultuurhistorische waarde als redelijk gaaf bewaard gebleven voorbeeld van eenvoudige agrarische bouwkunst uit het vierde kwart van de 19e eeuw. Het kleine woonhuis met lage wand heeft zeldzaamheidswaarde vanwege de gaafheid van het exterieur en het interieur en is als zodanig een uniek voorbeeld van een eenvoudige keuterboerderij op het platteland van WestFriesland. Tevens heeft het woonhuis ensemblewaarde met de achtergelegen stal met Mansardekap, als herinnering aan de oorspronkelijke agrarische bebouwing aan de Grote Zomerdijk. De keuterboerderij is beeldbepalend gelegen in een flauwe bocht aan de Zomerdijk.
[signoff]